Galeria filmu
Program filmowy w Muzeum Narodowym w Krakowie
organizowany w ramach cyklu „Galeria Żywa”
Stosunkowo młoda dziedzina sztuki jaką jest film, to integralna część kultury XX wieku. Od momentu narodzin kina w 1895 roku niepozorne fotografie zarejestrowane na taśmie celuloidowej w liczbie 24 na sekundę wywierają ogromny wpływ na powszechny sposób postrzegania rzeczywistości, a tym samym na jej wizualną reprezentację.
Galeria Sztuki Polskiej XX wieku w Muzeum Narodowym w Krakowie, gdzie po raz pierwszy w Polsce zostały zaprezentowane na wystawie stałej filmy animowane, jest dogodnym kontekstem do zorganizowania programu filmowego, który pozwoli przedstawić nowe sposoby postrzegania prezentowanych na niej dzieł sztuki i dzięki temu poszerzy obraz dwudziestowiecznej kultury.
W ramach programu filmowego w Muzeum Narodowym w Krakowie zostaną zorganizowane cztery cykle wykładów, podczas których prelegenci zwrócą uwagę na nierozerwalny związek filmu z innymi formami kultury wizualnej oraz rozwiną problemy, pojawiające się na Galerii Sztuki Polskiej XX, takie jak: relacja pomiędzy filmem animowanym i innymi dziedzinami twórczości, feminizm w sztuce, reprezentacja Holocaustu w kulturze, surrealistyczne wątki w filmach artystów współczesnych na tle kultury światowej.
Wykłady poprowadzą:
Mariusz Frukacz
Ewa Opałka
Joanna Ostrowska
Kamila Wielebska
Mariusz Frukacz
ANIMUzJE – film animowany w krainie sztuk wizualnych.
Artystyczny film animowany w Polsce wyrastał ze sztuk plastycznych i przez lata był z nimi nierozerwalnie związany. Grafikami byli autorzy przełomowego dla polskiej animacji filmu Był sobie raz... (1957) Walerian Borowczyk i Jan Lenica. Na wydziałach grafiki i malarstwa Akademii Sztuk Pięknych zlokalizowane są największe pracownie animacji a znakiem rozpoznawczym Polskiej Szkoły Animacji stał się jej niezwykle wysoki poziom plastyczny. Kryzys filmu animowanego po 1989 roku, spowodowany przemianami organizacyjnymi w kinematografii, a także w recepcji filmu artystycznego sprawił, że animacja i sztuki wizualne zaczęły podążać w różnych kierunkach. Ten rozdźwięk pojawiał się nie tylko w warstwie tematycznej ale także w nawiązywaniu do aktualnych trendów w sztuce. W ostatnich latach ten jakże owocny romans filmu i sztuk pięknych ponownie odżywa. Filmy animowane coraz częściej można zobaczyć w galeriach sztuki nie tylko na wystawach czasowych ale także w stałych kolekcjach. Widać także tendencję sięgania po medium animacji przez artystów niezwiązanych wcześniej z tą sztuką. Proponowany cykl spotkań ANIMUzJE, prezentujący najciekawsze zjawiska w filmie animowanym ostatniej dekady, ma na celu reintegrację środowiska animacji i sztuk wizualnych. Liczymy także, że stanie się miejscem dialogu i krytycznej oceny najnowszych dokonań polskiej animacji.
1. Ostre filmy zaangażowane. Problemy współczesności w lustrze animacji.
2. W stronę a(bs)trakcji. Redefiniowanie języka filmu animowanego.
3. Sztuka introwertyków. Autor w filmie animowanym.
4. Przestrzeń animacji. Budowanie przestrzeni w filmie animowanym i kreowanie filmu przez przestrzeń odbioru.
Ewa Opałka
Kobieta jako metafora choroby – negocjacje kobiecej tożsamości w oparciu o ucieleśnioną podmiotowość.
W ramach cyklu wykładów zaprezentowane zostaną w Muzeum filmy Isabel Coixet, których bohaterki konfrontujące się ze śmiertelna chorobą, zostają zmuszone do przemyślenia własnego ciała, co staje się punktem wyjścia do renegocjacji własnej tożsamości i swojego miejsca w świecie. Podczas spotkań przeprowadzone zostanie porównanie bohaterek filmów Elisabeth Coixet z filmów Moje życie beze mnie oraz Życie ukryte w słowach, z postaciami z klasycznych utworów „stylu zerowego”, jak tytułowa Rebecca z filmu Alfreda Hitchcocka, będąca wariantem definiowanej przez Jacquesa Lacana „nieistniejącej kobiety”. Zaprezentowana zostanie także wcześniejsza twórczości Coixet, która w swoich filmach dąży do refleksji nad zapośredniczoną w procesie choroby drogą ku ucieleśnionej, kobiecej podmiotowości. Cykl wykładów zmierzać będzie do zakreślenia szerokiego kontekstu dla rozważań nad zależnościami tworzącymi się w kulturze pomiędzy pojęciem choroby jako częścią natury, a pojęciem „kobiety”. Poprzez prezentację wątków relacji kobieta – natura w tradycji filozofii Zachodu zaprezentowana zostanie stosunkowo słabo rozpoznana na gruncie polskim korporalna filozofia rodzajowego podmiotu (feminizm korporalny) czyli feministyczna koncepcja rozwijająca teorię ugruntowanego materialnie ciała (zwłaszcza kobiecego) jako podstawy ludzkiej (kobiecej) tożsamości.
1. Choroba jako powrót do ciała.
2. Ciało jako wstęga Moebiusa .
3. Tajemnicza, niepojmowalna, nieobecna.
4. Czy natura jest kościołem szatana? Hipochondria vs. szaleństwo.
Joanna Ostrowska
„Postholocaust story“ – Holocaust i II Wojna Światowa w sztukach wizualnych
W ramach cyklu wykładów połączonych z prezentacjami filmowymi zostaną poruszone problemy związane z przedstawianiem Holocaustu w sztukach wizualnych. Podjęta zostanie podczas nich kwestia „niewyobrażalności” koszmaru Zagłady, która wydaje się być bardziej możliwa do przedstawienia przy pomocy świadectwa słownego niż wizualnego. Podczas spotkań zostaną przedyskutowane mity, klisze i symbole Holocaustu obecne w społecznej pamięci wizualnej oraz to jaki wpływ na formę i pamięć Zagłady ma kultura popularna. Problem ujęty zatem zostanie szerzej poprzez odniesienia do innych form pamiętania Zagłady takich jak: film fabularny, dokument, komiks i film animowany. Z uwagi na to, że Shoah to przede wszystkim tragedia społeczności żydowskiej zostanie podjęty wątek przepracowywanie pamięci Zagłady w twórczości artystów z Izraela. Kwestia ta zostanie skonfrontowana z polskim pamiętaniem Holocaustu głównie w twórczości filmowej. Podczas spotkań przedyskutowane zostaną także tematy wyparte z naukowego dyskursu dotyczącego wspomnianego tematu, swoista sfera tabu jaką jest pornografizacja Holocaustu w sztukach wizualnych.
1. Realizm a Zagłada.
2. Popkultura contra historia.
3. Polskie doświadczenie wojny.
4. Pornografizacja Holocaustu.
Kamila Wielebska
Filmodrom – witajcie w świecie fantazji.
Współczesna kultura jest terenem swobodnego dryfowania tysięcy obrazów, które każdego dnia tworzą nowe relacje, układy, związki i konstelacje. Filmy współczesnych artystów podążają za tym przepływem i bawiąc się nim, dekonstruują, rekonstruują i poddają go wnikliwej analizie i krytyce. Jednocześnie same tą falę współtworzą, będąc dla autorów i widzów sposobem uczestnictwa w doświadczeniu rzeczywistości i absurdu świata. Podczas cyklu wykładów zatytułowanych Filmodrom zostaną zaprezentowane filmy reżyserów i artystów współczesnych, dla których granica między snem, fantazją, marzeniem i ową rzeczywistością jest często bardzo płynna, a dzięki swej artystycznej wrażliwości przenikają do zbiorowej podświadomości, aby przenieść nas w obszary nadświadomego. Prezentowane podczas pokazów filmy zostaną umieszczone w szerszej tradycji kina artystycznego ze szczególnym nawiązaniem do tradycji surrealistycznej sięgającej nie tylko do twórczości Luisa Buñuela, lecz nawet nieco głębiej, być może nawet do samych jego początków.
1. Drzwi percepcji. Psychodeliczna historia kina.
2. Laterna Magica. Kino jako wynalazek surrealistów.
3. Dziedzictwo surrealizmu. Film jako kontrkulturowy manifest polityczny.
4. Videodrom. Czy nadszedł już wiek deleuzjański?
Notki wykładowców:
Mariusz Frukacz (1976) – filmoznawca, krytyk, działacz DKF i organizator imprez oraz festiwali filmowych. Od 2000 roku jest wicedyrektorem Ogólnopolskiego Festiwalu Autorskich Filmów Animowanych OFAFA w Krakowie. Kurator pokazów polskiej animacji w kraju (m.in. BWA Kraków, BWA Wrocław, CSW Warszawa) i za granicą (m.in. Praga, Norymberga, Sztokholm, Zagrzeb). Od listopada 2008 roku członek zarządu polskiej grupy Międzynarodowego Stowarzyszenia Twórców Filmu Animowanego (ASIFA). Redaktor działu „Animacja” w Tekstyliach Bis. Słowniku młodej polskiej kultury (Kraków 2006), publikuje w miesięcznikach „Kino” oraz „Mrówkojad”. Współautor książki Polski film animowany (Warszawa 2008) oraz redaktor dwupłytowej antologii młodej polskiej animacji wydanej przez Polskie Wydawnictwo Audiowizualne pt. Akcja animacja. Filmy najnowsze. Autor książki 24 klatki na sekundę. Rozmowy o animacji (Kraków 2008), w której znalazło się 21 wywiadów przeprowadzonych z artystami urodzonymi w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego wieku.
Ewa Opałka (1982) - Absolwentka filmoznawstwa, Gender Studies oraz Muzealniczych Studiów Kuratorskich na Uniwersytecie Jagiellońskim. Publikowała w „Ha!arcie”, „Opcjach” oraz www.obieg.pl. W centrum zainteresowań umieszcza refleksję nad podmiotowością, zagadnienia związane z reprezentacją kobiet i współczesne prądy feministyczne.
Joanna Ostrowska (1983) - doktorantka Katedry Judaistyki UJ (Prostytucja jako praca przymusowa w czasie II Wojny Światowej. Próba odtabuizowania zjawiska.), studentka filmoznawstwa UJ, produkcji filmowej i telewizyjnej PWSFTv i T w Łodzi i Gender Studies UW, stypendystka Sokrates-Erasmus na Humboldt Universitat zu Berlin, członkini Krytyki Politycznej, współtworzyła Sekcję Sztuki Współczesnej, współpracowała z MDSM, Mahn- und Gedenksstatte Ravensbruck, Ośrodkiem KARTA, publikowała w czasopismach: „Krytyka Polityczna”, „Ha!art”, „Zadra”, „Słowo Żydowskie”, „Polityka”, „Film”, „Res Publika Nowa”, „Teksty Drugie”, www.artpapier.com, www.feminoteka.pl, „Artmix”. Wykładała w Katedrze Judaistyki UJ, w Pracowni Pytań Granicznych UAM, na Gender Studies UJ, Gender Studies UW i na Gender Studies w IBL PAN. Obecnie prowadzi badania dotyczące prostytucji w Polsce w czasie II Wojny Światowej w ramach studiów doktoranckich oraz kontynuuje badania dotyczące prostytucji obozowej i przyobozowej. Zajmuje się także sytuacją homoseksualistów i lesbijek w III Rzeszy oraz zjawiskiem pornografizacji Holocaustu. Mieszka w Warszawie.
Kamila Wielebska – krytyczka i historyczka sztuki, kuratorka wystaw. Zajmuje się sztuką współczesną widzianą w szerokim kontekście kulturowym, interesuje ją szczególnie redefiniowanie pojęć, przewartościowywanie idei i poszukiwanie źródeł nowoczesności, a także wszystko to, co wymyka się spod kontroli. Redaktorka strony Intertekst (www.intertekst.com) wydawanej przez CSW Łaźnia w Gdańsku. Obecnie (wraz z Kubą Mikurdą) pracuje nad redakcją książki Dzieje grzechu. Surrealizm w kinie polskim, która ukaże się w lipcu tego roku. Publikowała m.in. w „Odrze”, „Czasie kultury”, „Ha!arcie”, „Panoptikum”, „Obiegu”, a także w katalogach wystaw.
Harmonogram: kwiecień – czerwiec 2010 (kolejne spotkania w ramach cyklu po wakacjach)
09.04.2010, piątek g. 16, Sala „U Samurajów”
ANIMUzJE – film animowany w krainie sztuk wizualnych
Mariusz Frukacz - Ostre filmy zaangażowane
17.04.2010, sobota g. 16, Sala „U Samurajów”
„Postholocaust story“ – Holocaust i II Wojna Światowa w sztukach wizualnych
Joanna Ostrowska – Realizm a Zagłada.
24.04.2010, sobota g. 16, Sala „U Samurajów”
Kobieta jako metafora choroby – negocjacje kobiecej tożsamości w oparciu o ucieleśnioną podmiotowość.
Ewa Opałka - Choroba jako powrót do ciała.
08.05.2010, sobota g. 16, Sala „U Samurajów”
Filmodrom – witajcie w świecie fantazji.
Kamila Wielebska - Drzwi percepcji. Psychodeliczna historia kina
15.05.2010, sobota g. 16, Sala „U Samurajów”
ANIMUzJE – film animowany w krainie sztuk wizualnych
Mariusz Frukacz - W stronę a(bs)trakcji
22.05.2010, sobota g. 16, Sala „U Samurajów”
„Postholocaust story“ – Holocaust i II Wojna Światowa w sztukach wizualnych
Joanna Ostrowska – Popkultura contra historia.
29.05.2010, sobota g. 16, Sala „U Samurajów”
Kobieta jako metafora choroby – negocjacje kobiecej tożsamości w oparciu o ucieleśnioną podmiotowość.
Ewa Opałka - Ciało jako wstęga Moebiusa
05.06.2010 , sobota g. 16, Sala „U Samurajów”
Filmodrom – witajcie w świecie fantazji.
Kamila Wielebska - Laterna Magica. Kino jako wynalazek surrealistów
Posty
